Kết quả thu ngân sách nhà nước (NSNN) 5 tháng đầu năm 2021 đạt khá so với dự toán chủ yếu do tình hình kinh tế những tháng đầu năm 2021 tiếp tục đà hồi phục từ cuối năm 2020, tuy nhiên, những khoản tăng thu từ khối ngân hàng, chứng khoán, bất động sản... là những khoản thu không bền vững và dự kiến sẽ không còn phát sinh lớn trong những tháng cuối năm. Trước tình hình đó, Tổng cục Thuế đã đề ra giải pháp đảm bảo nguồn thu NSNN trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp
Thu NSNN phụ thuộc vào tăng trưởng kinh tế
Từ cuối tháng 4 đầu tháng 5, đợt dịch bệnh Covid-19 lần thứ tư bùng phát tại nhiều địa phương trên cả nước, diễn biến phức tạp với mức độ lây nhiễm lớn của các chủng virus mới, ngay lập tức đã tác động đến sản xuất kinh doanh và đời sống kinh tế xã hội tại nhiều địa bàn trọng điểm kinh tế trên cả nước như: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng... đặc biệt là tại 02 địa phương là Bắc Giang và Bắc Ninh, tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh (SXKD) tại nhiều khu công nghiệp trên địa bàn 02 tỉnh này.
Trong đó, dịch bệnh Covid-19 tiếp tục tác động đến sản xuất kinh doanh từ cuối tháng 4, đầu tháng năm đến nay và chưa dự báo được thời điểm khống chế được dịch bệnh sẽ là những khó khăn, thách thức đối với nền kinh tế nước ta, dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế quý II, quý III và quý IV có thể sẽ chậm lại rủi ro không đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế đề ra của cả năm, tác động không thuận đến việc thực hiện nhiệm vụ thu NSNN năm 2021.
Năm 2021, cơ quan thuế được Quốc hội, Chính phủ giao nhiệm vụ thu NSNN là 1.116.700 tỷ đồng, trong đó thu nội địa là 1.093.500 tỷ, thu từ thuế, phí nội địa là 882.000 tỷ đồng.
Trong tháng 5/2021 (tính đến ngày 31/5), việc thực hiện thu NSNN do cơ quan Thuế quản lý ước đạt 86.317 tỷ đồng, bằng 7,7% so với dự toán pháp lệnh, bằng 142% so với cùng kỳ năm 2020, cao hơn 13.317 tỷ so với số ước thu tháng 5/2021 là 73.000 tỷ đồng. Theo đó, luỹ kế 5 tháng đạt 575.677 tỷ đồng, bằng 51,6% so với dự toán pháp lệnh, bằng 114,5% so với cùng kỳ năm 2020. Số thu trong 5 tháng đầu năm nay đạt khá chủ yếu do tình hình kinh tế duy trì đà tăng trưởng từ cuối năm 2020, một số ngành, lĩnh vực có mức tăng trưởng khá như: ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, sản xuất lắp ráp ô tô...
Tốc độ tăng trưởng sản xuất công nghiệp cả nước trong tháng 5/2021 đã có sự giảm tốc so với tháng 4 (tháng 4 tăng 24,1%, tháng 5 chỉ tăng 1,6% so với tháng 4 và tăng 11,6% so với cùng kỳ). Tình hình đăng ký thành lập mới doanh nghiệp (DN) trong tháng 5 đã chậm lại so với trong 4 tháng đầu năm (số DN đăng ký thành lập mới trong 4 tháng đầu năm tăng 17,5% về số DN và tăng 41% về số vốn so với cùng kỳ, tháng 5 giảm 22% về số DN thành lập mới và giảm 16,3% về số vốn đăng ký so với tháng 4 và chỉ tăng 8,1% về số DN và tăng 33% về số vốn so với cùng kỳ), số DN tạm ngừng hoạt động trong tháng 5 tăng 37,3% so với cùng kỳ.
Dịch Covid-19 diễn biến phức tạp ở một số địa phương làm ảnh hưởng tới hoạt động thương mại, vận tải và du lịch và xuất nhập khẩu trong tháng 5. Kim ngạch xuất khẩu tháng 5 giảm 2,1% so với tháng trước… sẽ là những yếu tố tác động không thuận đến kết quả thu NSNN trong những tháng tiếp theo.
Những giải pháp trọng tâm đảm bảo nhiệm vụ thu NSNN
Để phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN năm 2021 được Quốc hội, Chính phủ giao ở mức cao nhất, Tổng cục Thuế đã yêu cầu các cơ quan thuế các cấp cần tập trung triển khai thực hiện một số giải pháp trọng tâm sau:
Thứ nhất, triển khai thực hiện tốt Nghị định số 52/2021/NĐ-CP của Chính phủ về gia hạn tiền thuế, tiền thuê đất, khẩn trương đưa chính sách kịp thời vào cuộc sống. Trong đó:
Để hỗ trợ DN và người dân, cơ quan thuế các cấp đã kịp thời tổ chức tuyên truyền sâu rộng nội dung chính sách gia hạn nộp tiền thuế, tiền thuê đất, tới toàn thể người nộp thuế (NNT) hiểu và nắm được chính sách hỗ trợ của Nhà nước trước và ngay sau khi Nghị định số 52/2021/NĐ-CP ngày 19/4/2021 về gia hạn thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TNCN và tiền thuê đất năm 2021 được ban hành.
Theo đó, ngày 20/4/2021, Tổng cục Thuế đã có văn bản chỉ đạo các Cục Thuế địa phương kịp thời triển khai thực hiện Nghị định, tổ chức tuyên truyền, phổ biến chính sách, thực hiện nâng cấp hệ thống thông tin để NNT có thể gửi giấy đề nghị gia hạn theo nhiều hình thức như: qua cổng thông tin điện tử, đường bưu điện và nộp trực tiếp... thực hiện gia hạn tiền thuế ngay từ kỳ khai thuế tháng 4/2021, kịp thời đưa chính sách vào cuộc sống.
Nâng cấp toàn diện hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) trong quản lý thuế để theo dõi số tiền thuế, tiền thuê đất được gia hạn và dừng tính tiền chậm nộp, theo dõi và đôn đốc NNT nộp các khoản tiền thuế, tiền thuê đất được gia hạn khi hết thời gian gia hạn.
Thứ hai, tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình sức khỏe DN, hoạt động sản suất, kinh doanh của NNT. Tập trung hỗ trợ, tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc cho NNT ổn định sản xuất kinh doanh.
Trên cơ sở đánh giá kết quả thực hiện các chính sách hỗ trợ DN và người dân, hiệu quả đạt được và những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ để tiếp tục nghiên cứu, tham mưu cho Bộ Tài chính đề xuất với Chính phủ, Quốc hội các giải pháp về tài khóa, tiền tệ, vốn để tiếp tục hỗ trợ cho DN và người dân có thêm nguồn lực để hồi phục sản xuất kinh doanh.
Thứ ba, tiếp tục cải cách hiện đại hóa hệ thống thuế, đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế, nâng cao chất lượng dịch vụ kê khai, nộp thuế, hoàn thuế điện tử, hóa đơn điện tử. Từ đó, đảm bảo hệ thống CNTT thông suốt 24/7 để hỗ trợ NNT thực hiện nghĩa vụ với NSNN từ khâu đăng ký, kê khai, nộp thuế, hoàn thuế theo phương thức điện tử mà không cần phải đến trực tiếp cơ quan thuế, giảm thời gian, tạo thuận lợi cho NNT thực hiện nghĩa vụ với NSNN.
Thứ tư, tập trung triển khai kịp thời, có hiệu quả các nhóm giải pháp quản lý thu, chống thất thu, chuyển giá, trốn thuế, xử lý thu hồi nợ thuế, không để xảy ra tình trạng DN lợi dụng chính sách hỗ trợ về thuế của Nhà nước để trốn thuế, chây ỳ, nợ đọng tiền thuế.
Tập trung thanh tra, kiểm tra đối với DN có rủi ro cao về thuế, không để DN lợi dụng chủ trương hỗ trợ DN của Nhà nước để vi phạm pháp luật, đồng thời không gây phiền hà, sách nhiễu cho NNT.
Thứ năm, rà soát các nguồn thu còn dư địa, còn tiềm năng để khai thác tăng thu, bù đắp một phần số hụt thu NSNN do dịch bệnh Covid-19 gây ra như thu từ đất đai, tài nguyên, khoáng sản...
Tăng cường quản lý đối với các đối tượng được hưởng lợi trong thời điểm dịch bệnh Covid-19 xảy ra do tăng trưởng sản xuất hoặc thay đổi hành vi tiêu dùng như: hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh qua mạng, dịch vụ viễn thông, internet...
Kiểm soát các dự án hết thời gian ưu đãi thuế, các dự án mới phát sinh, các khoản truy thu theo kiến nghị của cơ quan Kiểm toán, Thanh tra...
Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan công an, hải quan, quản lý thị trường để kiểm soát chặt chẽ về giá cả hàng hóa, quản lý hiệu quả hơn hoạt động thương mại điện tử, kinh doanh qua mạng internet, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng, qua đó chống thất thu ngân sách, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng để khuyến khích, thu hút đầu tư trên địa bàn.
Giải pháp đảm bảo nguồn thu NSNN trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp