Ngày 17/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp phiên thứ 37, để cho ý kiến về Dự thảo Nghị quyết xử lý tiền thuế nợ của người nộp thuế không còn khả năng nộp NSNN.

Khoanh nợ gốc, xóa tiền nợ phạt chậm nộp, tiền chậm nộp

Tại phiên họp, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày báo cáo, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, thời gian qua, cơ quan quản lý thuế đã có nhiều nỗ lực trong việc thu hồi nợ đọng thuế, nhờ đó số thu hồi nợ tăng dần qua các năm, năm sau luôn cao hơn năm trước. Tuy nhiên, tình hình nợ thuế vẫn còn cao, tổng số tiền thuế nợ tính đến ngày 31/12/2018 là 81.618 tỷ đồng, tăng 4% so với thời điểm 31/12/2017. Trong đó, tiền nợ không có khả năng thu ngân sách là 41.387 tỷ đồng, chiếm 50,7% tổng số tiền thuế nợ. Mặt khác, Luật Quản lý thuế và Luật Quản lý thuế sửa đổi bổ sung chưa bao quát hết đối với người nộp thuế đã chấm dứt hoạt động sản xuất kinh doanh và thực sự không còn khả năng nộp NSNN, nên số tiền thuế nợ, tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp tồn tại dây dưa kéo dài. Để khắc phục tình trạng này, Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 vừa được Quốc hội thông qua có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2020, đã có quy định khoanh tiền thuế nợ, xóa nợ tiền phạt, tiền chậm nộp, không tính tiền chậm nộp, miễn tiền chậm nộp.

Tuy nhiên, do các quy định này được áp dụng cho đối tượng nợ thuế phát sinh từ ngày 1/7/2020 trở đi nên theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, cần thiết phải xây dựng nghị quyết của Quốc hội về xử lý tiền thuế nợ không còn khả năng nộp NSNN cho giai đoạn hiện tại và trước đó, tạo cơ chế pháp lý để xử lý dứt điểm tiền thuế nợ, tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp tồn tại lâu năm không có khả năng thu hồi. Dự thảo nghị quyết gồm 8 điều, quy định phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, nguyên tắc, biện pháp, thẩm quyền xử lý nợ và hồ sơ, thủ tục; tổ chức thực hiện và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc thực hiện. Theo đó, dự thảo đề xuất khoanh nợ gốc, xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với các đối tượng được khoanh tiền thuế; xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp còn nợ đến ngày Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 có hiệu lực đối với người bị thiệt hại vật chất do bất khả kháng khác; xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp còn nợ đối với người cung ứng hàng hoá, dịch vụ được thanh toán trực tiếp bằng nguồn vốn NSNN, nhưng chưa được thanh toán. Dự thảo cũng quy định về thẩm quyền xóa nợ của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan, Chủ tịch UBND tỉnh theo các mức tiền khác nhau.

Cần thiết phải ban hành nghị quyết xử lý nợ thuế

Đồng tình với đề xuất cần thiết phải ban hành nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-ngân sách Nguyễn Đức Hải phân tích, số nợ đọng thuế không có khả năng thu hồi được xử lý xóa nợ theo quy định của Luật Quản lý thuế hiện hành rất thấp (chỉ bằng 0,51% số nợ không còn khả năng thu). Trong khi, các khoản nợ thuế này đều bị tính tiền chậm nộp (0,03%/ngày), dẫn đến số nợ đọng thuế không có khả năng thu ngày càng tăng, tạo gánh nặng quản lý cho cơ quan thuế, cho dù đối tượng đã không còn khả năng nộp NSNN. Nguyên nhân là trong quá trình hoạt động, nhiều DN mất khả năng thanh toán, chấm dứt kinh doanh nhưng không làm thủ tục phá sản, hoặc chỉ thông báo phá sản mà không hoàn thành các thủ tục. Do đó, cơ quan thuế không có hồ sơ để xử lý xóa nợ thuế. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách cũng đề nghị làm rõ việc xử lý tiền nợ thuế đối với các DNNN do đây là những DN do Nhà nước làm đại diện chủ sở hữu và hiện đang trong tiến trình cổ phần hóa, sắp xếp lại, nên việc khoanh nợ, xóa nợ tiền thuế cần được xử lý trong quá trình cổ phần hóa. Ủy ban Tài chính-Ngân sách cũng lưu ý, cần rà soát, báo cáo rõ việc xử lý tiền thuế nợ đối với các khoản nợ liên quan đến tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Thảo luận về dự thảo nghị quyết, các đại biểu đều đồng tính với quan điểm cần thiết phải ban hành nghị quyết của Quốc hội để khoanh nợ tiền thuế, xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp ngân sách. Theo đại biểu Nguyễn Khắc Định, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, so với dự thảo nghị quyết trình vào tháng 12/2018, thì một số vấn đề nêu tại dự thảo lần này đã được chỉnh lý. Dự thảo cũng đã tập trung xử lý khoanh nợ, xoá nợ đối với những đối tượng không còn khả năng nộp NSNN trước ngày 1/7/2020, tức là trước ngày Luật Quản lý thuế 2019 có hiệu lực. Việc điều chỉnh nội dung như vậy đảm bảo được tính đồng bộ, đồng thời lấp được khoảng trống của Luật Quản lý thuế hiện hành. Tuy nhiên, đại biểu Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế băn khoăn về số nợ thuế có khả năng thu hồi, Chính phủ sẽ có biện pháp gì để đốc thu hồi cho NSNN?

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, quá trình nợ đọng thuế xảy ra rất nhiều năm. Trong báo cáo nêu “thu hồi nợ đọng thuế năm sau cao hơn năm trước” đã nhấn mạnh trách nhiệm của cơ quan quản lý thuế trong vấn đề đôn đốc, thu hồi nợ đọng thuế. Hàng năm, đặc biệt là khi ngân sách khó khăn, thì đây là một trong những lĩnh vực mà Bộ Tài chính tập trung chỉ đạo đột phá để tăng thu ngân sách, đảm bảo thực hiện dự toán. Tuy nhiên, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng cho biết, với 7 giải pháp xử lý cưỡng chế thuế, về phía cơ quan thuế đã làm hết trách nhiệm, quyết liệt và có kết quả cụ thể, nhưng với khoản nợ của những người đã chết, đã mất tích, hoặc được pháp luật coi là đã chết, mất tích, giải thể, phá sản, thì các giải pháp của cơ quan thuế xem như không có ý nghĩa. Đây là thực tế nên cần phải có nghị quyết này. Phân tích thêm, Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh, mặc dù thuế là của ngân sách, nhưng trên thực tế, số nợ đó chưa phải là tiền thật, chưa vào ngân sách, nên không thể nói là mất ngân sách. Dự thảo nghị quyết đề xuất chỉ khoanh nợ gốc, còn tiền chậm nộp, tiền phạt chậm nộp xử lý. Như vậy, tiền nợ thuế gốc không mất và vẫn đang phải theo dõi tiếp. Về những lo lắng chính sách có thể bị lợi dụng, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng chia sẻ, kẽ hở cũng có thể xảy ra, tuy nhiên dự thảo đã có chế tài xử lý nghiêm ngặt đối với các trường hợp vi phạm.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất đưa nội dung về xử lý nợ thuế với các đối tượng không còn có khả năng nộp vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019, và giao Ủy ban Pháp luật cùng Ủy ban Tài chính - Ngân sách phối hợp với Chính phủ thẩm tra nội dung này để trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8 diễn ra vào tháng 10 tới. Tuy nhiên, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Chính phủ phải rà soát lại toàn bộ những chính sách liên quan đến quản lý thuế, xem những khoản nào chưa có quy định liên quan đến các đối tượng cần phải xử lý thì mới đưa vào nghị quyết, đảm bảo thực hiện đúng tinh thần của điều khoản chuyển tiếp số 152 của Luật Quản lý thuế năm 2019. Đồng thời, cần làm rõ trách nhiệm của các đối tượng nộp thuế, cơ quan quản lý và các bộ, ngành, địa phương liên quan đến tình trạng nợ thuế thời gian qua.

Nguồn: TCT Online